Beanavahágat
Boazodoalloguovlu lea okta Suoma bivnnuheamos turisma- ja meahcástanguovlluid. Beanaeaiggádat galget vuhtiiváldit bohccuid ja beatnagiid deaivvadeapmái laktáseaddji váttisvuođaid ja vugiid ii-sávvon deaivvademiid ja vahágiid eastadeapmái. Buorre ovttasbargun davi luonddus johtin lea buot oassebeliide lihkostuvvan vásáhus.
Buoremus vuohki vahágiid eastadeapmái lea čuovvut beatnagiid gittadoallan láhkaásaheami. Beatnagiid galgá álgovuođus doallat gitta. Beatnaga ii maiddái oaččo goassige luoitit luovusin eanaeaiggáda dahje meahcástanvuoigatvuođa lobi haga. Gittadoallanáiggis ja maid lobálaš áigodagas meahcástandilálašvuođain beanaeaiggádis lea garra ovddasvástádus beatnagisttis.
Beatnagiid bohccuide ja boazobargguide dagahan vahágat ja hehttehusat leat lassánan sakka maŋimuš jagiin. Erenoamáš stuorra váttisvuođaid lea ožžon áigái dábálažžan šaddan dáhpi geavahit máŋga meahcástanbeatnaga seamma áigge. Maiddái eará go meahcástanbeatnagat dagahit dávjá boazovahágiid go leat gohcima haga.
Beatnagat goddet bohccuid gaikkodeamen dahje vahágahttet gaikkodemiin dahje vuojihit bohccuid nu, ahte bohcco galgá goddit lápmašuvvama dihte. Beatnagat dagahit maid bohccuid heavvanemiid ja boazobárttiid vuojehemiin bohccuid heajos jieŋaid ala dahje johtolahkii. Eará hui dábálaš vahágat leat bohccuid vuojeheapmi áiddiid čađa, ealuid biđgen sihke guohtumiid geavaheapmi ja boazodoallobargguid hehtten dahje caggan.
Láhkaásaheami beatnagiid guoski paragráfaid lea buorre dovdat jođedettiin boazodoalloguovllus. Beatnagiid luovosdoallan lea álo álgovuođus gildojuvvon: Meahcástanlága 53 § mielde beatnaga ii galgga luoitit luovusin eanaeaiggáda dahje meahcástanrievtti lobi haga. Almmolaš gittadoallangeatnegasvuođa lassin meahcástanlága mudden beatnagiid gittadoallanáigodat lea 1.3.-19.8. Duon áigge maid meahcástanbeana galgá doallat gitta dahje gaskkaheamet giddemis.
Boazodoallolága 42 §:s muddet bohccuid baldima eastadeamis. Bohccuid baldin lea gildojuvvon. Baldimis boazoeaiggádii dahje bálgosii dagahuvvon vahát ja hehttehus galgá buhtteduvvot. (PHL 42.1 §.) Meahcástanlága čuvvoma gohcci eiseváldi sihke boazoeaiggát ja guođoheaddji ožžot iežaset bálgosisttiset goddit eaiggátkeahtes beatnaga, mii beatnagiid gittadoallanáigodagas gávdnojuvvo vuojeheamen bohccuid daid guohtuneatnamiin dahje eará áiggis gávnnahuvvo gaikkodeamen bohcco. Beatnaga ii goittotge oaččo goddit, juos dan oažžut gitta dahje vahága sáhttá muđuid eastit. Gittaváldimis dahje goddimis galgá almmuhit dalán bolesii. (PHL 42.2. §)
Boazovahágiid riska šaddá máŋggageardásažžan, juos luovusin lea seamma áigge guokte dahje eanet beatnagat. Boazodoalloguovllus meahcástettiin vahátriska unniduvvo doallamin luovusin dušše ovtta hálddus leahki ja boazofriddja beatnaga. Bohccuid vuojiheaddji dahje bohcco vahágahttán beatnaga ii galgga makkárge dilis luoitit luovusin nuppes boazodoalloguovllus.
Meahcástit ii galgga boazobargguid geahččanguovllus guovddáš eatnamiin boazobargguin seamma áigge. Dán oasis diehtojohtin manná buoremusat, go beatnagiin johttit almmuhit johtimis bálgosiid boazoisidiidda. Bálgosiid giddes áideguovlluide ii galgga doalvut beatnaga ollenge. Bohccuid čohkken lea stuorra bargu ja bohccuid doallat ovdal bigálusgárdái doalvuma čohkkeneatnamiin bigálusáiddiid guoras oanehis áiggiid. Dalle lea dehálaš, ahte bohccuid ii hehtte. Áigedássidis dieđu boazobargguin oažžu bálgosis. Maiddái Meahciráđđehus juohká bálgosiid oktavuohtadieđuid meahcásteddjiide lobiid vuovdima oktavuođas.
Boazobarggut álget čakčamánu beallemuttu maŋŋá ja joatkašuvvet jagi lohppii, goas nu maid giđđadálvvi áigge. Áigedássidis dieđu jođus leahki boazobargguin oažžu bálgosiid boazoisidiin. Muhtun bálgosiin lea geavahusas boazobargguin almmuheaddji fálaldat www.porotyot.fi. Sihkkarvuođa dihte lea goittotge buorre leat oktavuođas bálgosii ovdal meahccái vuolgima.
Eanemus beatnagiid dagahan vahágat dáhpáhuvvet čakčat ja dálvet. Čakčat meahcástanáigodagain deaivá seamma áigái maid bigálusbaji giivvis bargoáigodat. Stuorra oasi vahágiin sáhttá eastit fuolalaš doaimmain beatnaga geavahettiin ja buorre kommunikašuvnnain ja ovttasbargguin guovllu bálgosiin. Álo vahágiid ii sáhte eastit fuolalaš válmmaštallamiinge. Beatnagiin jođedettiin leage buorre diehtit, mo vahága deaivvadettiin galgá doaibmat.
Diehtu boazobargguin
www.porotyot.fi -fálaldat (suomagillii) fállá meahcástanáigodaga áigge meahcásteddjiide áigedássidis dieđu jođus leahki boazobargguin. Diehtu lea fállun dušše fálaldagas mielde leahki bálgosiin (boatkusárgá birastahtti guovllut). Eará bálgosiin dieđu oažžu riŋgemin boazoisidii.
