Kuåivâstuåimmjummuš

Kuåivâsindustria jåʹttlõs šorrnummuš tââvast šõddâd huõl. Jeäʹrben põõl tuejjee mõõnni iiʹjjin šõddâm samai jõnn kuåivâstuåimmjummuž tuejjääm pirrõs-skääđ nuʹtt Lääʹddjânnmest ko maaiʹlmest. Kuåivâshaʹŋǩǩõs puäʒʒhåiddvuuʹdest lij pâi riskk puäʒʒhoiddu. Riisk šorrâdvuõtt vaajtââll miârkkteeinalla kuåivâshaʹŋǩǩõõzz da tõn pääiʹǩ mieʹldd.

Puäʒʒhåiddvuuʹdest tuåimmje Agnico Eagle Kihttel kåʹllkuåivâs da Suäʹđjlest åårrai kanadalaž First Quantum Minerals Kevitsa mäŋggmetallkuåivâs, koʹst roʹǧǧe nikkeel, kupari, kååʹll, platina da palladium. Kevitsast rooggât eeʹjjest 10 miljoon tonnâd maalm da 63 miljoon tonnâd čårrǩieʹđj, de kuåivâs lij Lääʹddjânnam šuurmõs. Suäʹđjel Pahtavaara kåʹllkuåivâs tuåimmjummuž puuđi konkuʹrsse 2014. Konkurss leäi kuälmad Pahtavaara historiast.

Kookkas ouddnam kuåivâshaʹŋǩǩõõzzi valmštõõllmõõžž lie Kolari Hannukaisest, Ranua Suhankost, Suõvvkuõšk Soklist, Kuusamo Juomasuost da Taivalkoski Mustavaarast. Lââʹssen pirr puäʒʒhåiddvuuʹd ooʒʒât maalm.

Kuåivâstuåimmjummuš vaikkat miârkteei veiddsânji puäʒʒhoiddu. Vaikktõõzz, koid ij vueiʹt kâʹrvved, lie vuõigg da pannvuõiǥâs kuäivvam- da palggâmjânnmi mõõntummuž, stamldõõzz, palggâm- da kuäivvampaaiʹǩi vuârtõõllmõõžž seäkknummuš da täi mieʹldd tuâjjmeäʹri da kuuli šorrnummuš. Lâssnam jååttlõk tuejjad jiiʹjjes miârkteei väʹǯǯelvuõđeez. Vaikktõõzz da riisk, koid lij väʹǯǯlumõs ouddtuʹmmjed õhttne äävroggâmpaaiʹǩi põõʹlummša da kuäivvam- da palggâmjanni da čaaʹʒʒi pillšõõvvmõʹšše loʹssesmetaalli, kumcõõʹsti aunnsi leʹbe jeeʹres pirrõskaasti vaaldšeǩâni leävvnummuž mieʹldd. Kuåivâstuåimmjummša õhttneei vaikktõõzzid da riiskid âlgg-i ouddtuʹmmjed tääʹrǩeld.

Puäʒʒhååid puõʹttivuõtt lij ǩidd nokk puuʹttes da veiddsõs luâttjânnmin. Tõi seillmõš ooudald puk industriast da takai jeäʹrben samai jõnn pirrõsriiskid seʹst õõʹnni kuåivâstuåimmjummšest tuõtt vasttõsvuõđ pirrõskõõččmõõžžin di ǩiiddõs õhttsažtuâj ääʹššvuäzzlaž paalǥâskooʹddivuiʹm haʹŋǩǩõsplaanummšest juõʹǩǩ haʹŋǩǩõõzz vuõsslaauʹǩin ääʹljeeʹl.